Śrem ma wiele zasłużonych dla miasta postaci, ważnych wydarzeń, a jednym z nich jest powstanie klubu sportowego – pierw „Błyskawica”, potem ŚKS, a obecnie „Warta”. Wszystko zaczęło się od sekcji piłkarskiej, kończąc na tak obecnie niemożliwej we współczesnych śremskich realiach – sekcji hokejowej.
Wielkopolska wyswobodziła się spod okupacji niemieckiej dopiero w 1919 roku. Mimo że czasy były trudne i trzeba było odbudowywać kraj ze strat wojennych oraz organizować życie publiczne w polskim kształcie, był to okres dynamicznegorozwoju polskiego sportu po trudach czasu zaborów. W Śremie nie było inaczej i w 1921 roku powstał Klub Sportowy „Błyskawica”, który działa do dnia dzisiejszego i nie wygląda, by miał przestać. Nie będzie przesadzonym truizmem twierdzenie, iż sport jest bardzo ważnym aspektem w życiu miasta – dba o tężyznę mieszkańców, dostarcza emocji, ale co najważniejsze – promuje region. W przedstawieniu historii Warty Śrem skupię się jedynie na latach międzywojennych, ponieważ mało kto z obecnie żyjących pamięta te czasy. Dlatego też nie znajdą Państwo w tym artykule koszykówki, żużlu czy szermierki.
2 lutego 1921 roku w mieszkaniu Józefa Popiałkiewicza kilku pasjonatów sportu założyło klub KS „Błyskawica” Śrem. Tymi ludźmi byli oprócz właściciela lokalu: Czesław Gierliński, Adam Wojciechowski oraz Ludwik Kujawski. Pierwszy zarząd prezentował się tak: Popiałkiewcz prezesem, Edward Worsztynowicz wiceprezesem, Gierliński sekretarzem, skarbnikiem Kujawski, a Franciszek Olszewski intendentem. W początkowym okresie działalności sekcja piłki nożnej organizowała mecze towarzyskie, które rozgrywane są na placu ćwiczeń pod Psarskiem. W okresie tym drużyna występuje w następującym składzie:
- bramkarz – Czesław Gierliński,
- obrona – Stanisław Król, Helmut Gust,
- pomoc (środkowi, skrzydłowi i łącznicy)- Ludwik Kachlicki, Józef Popiałkiewicz, Nepomucen Lewandowski, Stanisław Musielak. Feliks Harmel, Adam Wojciechowski, Nikodem Popiałkiewicz, Stanisław Śramski.
Zawody rozgrywano z klubami sąsiednich miast powiatowych oraz drużynami poznańskimi. Na uwagę zasługuje fakt, iż na zawody piłkarskie rozgrywane pod Psarskim członkowie Sekcji przewozili każdorazowo składane bramki, które przed meczem wkopywano na boisku, a po zawodach demontowano i odwożono z powrotem do miasta.
Głównym celem klubu była z początku tylko sekcja piłki nożnej, jednak jak się później okaże zamiary były zbyt skromne na możliwości zdolnych śremian. Niestety zadania nie mieli prostego, ponieważ finanse na prowadzenie działalności nie są małe, a tych akurat brakowało. II Rzeczypospolita dopiero się odradzała po latach wojny, Polacy wzbogacali się, a wcześniej nie było takiej okazji, gdyż wszystkie państwa zaborcze nie należały do państw wolnorynkowych, dających możliwość szybkiego „prosperity”. Działalność sportową od początku trapiły problem finansowe i nie raz na zawody jeżdżono rowerami we własnym zakresie albo podróżowano bryczką.
W celu pokonania trudności finansowych sięgano także po oryginalne sposoby, jak powołanie przy klubie ośrodka kulturalno – rozrywkowego przy wydatnym udziale Kazimierza Piotrowskiego, Antoniego Nowaka i Feliksa Chudzińskiego… I było to bardzo udane przedsięwzięcie, ponieważ występy teatralne nie tylko przynosiły dość spore środki finansowe, ale także cieszyły się duża frekwencją, a poza tym utwory sceniczne wystawiane były nie tylko w Śremie, ale we wszystkich okolicznych miastach – aż po Gostyń, Krotoszyn czy Rawicz. Wspomnień także należy istniejące przy Śremskim Klubie Sportowym kółko muzyczne, którego dwudziestoosobowa orkiestra, pod kierownictwem Marcelego Wojciechowskiego, występowała często na imprezach urządzanych przez klub.
Innym problemem był brak boiska, a co dopiero myśleć o stadionie z trybunami. Pierwszym boiskiem był plac do ćwiczeń na Psarskim. W wyniku przeprowadzonych wyborów, skład Zarządu 1922-1924 tworzyli prezes Edward Worsztynowicz, Sekretarz Antoni Buchwald i Intendent Władysław Mieloch rozpoczął się proces zacieśnianie więzów z Zarządem Bractwa Kurkowego. Będzie to owocna współpraca, gdyż „strzelcy” użyczyli część swoich terenów na boisko przy Nowej Strzelnicy. W ramach wdzięczności za pomoc w urządzeniu Zlotu „Sokołów”, Towarzystwo Gimnastyczna „Sokół” wybudowało na boisku okazałe trybuny. Błyskawica wraz z TG „Sokół”, na czele z prezesem Janem Barełkowskim, zaczęli wspaniale razem pracować dla rozwoju sportu w naszym mieście.
Klub bardzo dobrze się rozwinął za prezesury inżyniera Ludwika Różankowskiego w latach 1924 – 1925. Drużyna piłkarska dobrze radzi sobie w rozgrywkach klasy „C”, obok niej powstają nowe sekcje: lekkoatletyczna, tenisa stołowego i ziemnego. Następne lata prowadziły do systematycznego rozwoju i poszerzaniu się klubu o nowe sekcje. Następnie prezesami ŚKS byli, Ludwik Kuśnierkiewicz, Marian Kujawski, Franciszek Heigelmann, Nikodem Popiałkiewicz, Eryk Średzki oraz Szczepan Fryder. Klub miał swoje wzloty i upadki, ale takie były realia Polski międzywojennej – państwo własne, ale niestety dość biedne.
Sekcja piłkarska
Reklama
W 1923 roku sekcja piłkarska została przyjęta do P.O.Z.P.N. i rozpoczęła rozgrywki w Klasie C. W tej klasie rozgrywkowej śremska drużyna grała przez 11 sezonów, aż do 1934 roku, kiedy to wywalczyła awans do Klasy B. Awans był trudny, iż trzeba było na 50 drużyn być w pierwszej „dwójce”. W pierwszych latach trenerami Śremian byli specjaliści z samej Warty Poznań – Celer oraz Górzyński. Nasi piłkarze z roku na rok odnosili coraz większe sukcesy, a grywali często sparingi z drużynami z wyższych klas (wygrywając sporo) oraz z reprezentacją Szkoły Podchorążych Piechoty, przez które przewijały się taki nazwiska jak Szabakieiwcz, Wojciechowski czy Domański. Po roku 1932 odnotowuje ŚKS wynik 1:1 z rezerwami Warty Poznań, w którym bramkarz Czesław Stefaniak został bohaterem meczu. W 1934 roku wywalczają upragniony awans do Klasy B. Na boisku jednak oprócz świetnej gry piłkarskiej, charakteryzowali się dobrym wychowaniem i Okręgowe Kolegium Sędziów Piłki Nożnej w Poznaniu wręczyło klubowi dyplom za drużynę, która grała najbardziej „fair play”. Do tradycji klubowej weszły mecze z „lepszymi” drużynami na Wielkanoc i „Zielone Świątki”. W 1935 roku do Śremu przyjechała niemiecka drużyna klasy A z Breslau (dzisiejszy Wrocław). Rozegrano dwa spotkania, które zakończyły się 4:2 dla Warty oraz 2:5 dla Breslau i tak niestety dwumecz został przegrany przez śremską drużynę, lecz według widzów spotkanie stało na wysokim poziomie i kibice nie mieli żalu do zawodników. Niestety w 1937 roku klub spadła do Klasy C i tak pozostanie do napaści Niemiec na Polskę w 1939 roku.
Sekcja boksu
W 1929 roku powstaje z inicjatywy zasłużonego działacza patriotycznego, powstańca wielkopolskiego – Daniela Kęszyckiego – sekcja bokserska. Stał on się swoistym mecenasem w początku działalności sekcji, kiedy zakupił zestaw rękawic dla zawodników. Kierownikiem zespołu był Wiktor Marchelek, a następnie Antoni Taciak, który bardzo pozytywnie zasłużył się dla śremskiego boksu. W 1931 roku w Śremie odbyły się mecze bokserskie naszej drużyny z „HCP” oraz „Sokół” Poznań. W tym spotkaniu brał udział Oktawian Misiurewicz i prawdopodobnie tam TG „Sokół” z Poznania tam go wypatrzył, gdzie kontynuował karierę. Wspominam tego boksera, gdyż w 1935 roku zdobył Mistrzostwo Polski w wadze półśredniej.
Wybitny działacz i sportowiec
Pisząc o sekcji tenisa ziemnego oraz hokeja na lodzie należy wspomnieć o Kazimierzu Matuszewski. Ok. 1928 roku został rządcą majątku Fundacji Kórnickiej w Biernatkach. Wcześniej zamieszkał w Śremie i zapisał się bardzo szybko w historii miasta jako świetny tenisista, a także działacz sportowy. Już w 1925 roku (miał tylko 20 lat [sic!]) brał udział w tworzeniu sekcji tenisa ziemnego, a był jednym z najlepszych graczy w województwie. Organizował turnieje w mieście. Tak samo było w roku 1930, kiedy zakładano w ramach ŚKS sekcję hokeja na lodzie. Tu także był wyróżniającym zawodnikiem, a także organizatorem. Ponadto propagował łyżwiarstwo wraz z narciarstwem.
Sekcja tenisa ziemnego
Sekcja tenisa ziemnego powstała w roku 1925. Skupiała ona w swoich szeregach wszystkich miłośników białego sportu ze Śremu i okolicy. Wielkim zainteresowaniem cieszyły się w szczególności organizowane corocznie mistrzostwa miasta kobiet i mężczyzn. Poza spotkaniami o charakterze lokalnym rozgrywa no takie zawody z zespołami sąsiednich miast powiatowych, a także z drużynami poznańskimi. Potrafili nie tylko w singlu, ale i w deblu oraz mikście pokonywać zawodników Warty Poznań. Zasługi nad rozwojem sekcji oraz rozpowszechnieniem tej dziedziny sport położyli zapaleni śremscy tenisiści: Kazimierz Matuszewski, Mieczysław Matuszewski, Tadeusz Matuszewski, Ludwik Kuśnierkiewicz, Adam Śramski, Feliks Pluciński oraz Czechakowie, Gurtlerowie i Magnuszewscy.
Sekcja hokeja na lodzie
Historia śremskiego hokeja na lodzie jest stosunkowo krótka, ale wymaga odnotowania po pierwsze, ze względu na swój egzotyczny charakter, a dwa ze względu na odnoszone, sukcesy. Sekcja powstała przy Śremskim Klubie Sportowym w roku 1930, a założycielem by Kazimierz Matuszewski, który obok zorganizowania i wyszkolenia drużyny, przyczynił się do zdobycia niezbędnego sprzętu sportowego, w czym pomógł Józef Łożyński, właściciel tartaku. Lodowisko znajdowało się w Parku Miejskim. Dzięki podporządkowaniu się członków sekcji założeniom nakreślonym przez jej kierownika, a przede wszystkim dzięki ambicji praktycznie wszystkich zawodników, drużyna hokejowa ŚKS odnosiła naprawdę imponujące wyniki sportowe w tej, bardzo popularnej wówczas w Wielkopolsce, dyscyplinie. Sędzią był znany działacz i sędzia piłkarski Franciszek Czajka.
Sekcja kręgli
Sekcja kręglarska utworzona została w dniu 8 grudnia 1938 r., a warunki do jej powstania stworzyło Bractwo Kurkowe, które w roku 1938 wybudowało kręgielnię przy Nowej Strzelnicy. Wcześniej działały trzy kręgielnie – przy Bazarze wzdłuż ulicy Łazienkowej, przy kawiarni p. Muchy, przy ulicy Poznańskiej, u p. Sałacińskiego. Pierwsze kierownictwo sekcji tworzyli Zygmunt Nowakowski (kierownik), Bolesław Stawiński (sekretarz) i Antoni Dzieciuchowicz (skarbnik). Od początku swego istnienia sekcja wzbudza wielkie zainteresowanie wśród społeczeństwa, a chociaż rozgrywki posiadają charakter spotkań towarzyskich, to juz 1939 r. zorganizowano turniej o tytuł mistrza sekcji. Zdobył go Marceli Talarczyk, triumfując przed Romanem Gawroniakiem i Zdzisławem Magnuszewskim.
Sekcja lekkiej atletyki
Informacji na temat działalności sekcji lekkoatletycznej w ramach Śremskiego Klubu Sportowego jest niezmiernie mało. Pan Józef Ratajczak w swoich pracach wspomina, że zorganizowane treningi odbywały się od roku 1924 i do wybuchu Il Wojny Światowej lekkoatletyka stanowiła jedna z bardziej popularnych w Śremie dyscyplin, a na pierwszy plan wybijała się rywalizacja miedzy Gimnazjum, Szkoła Podchorążych i Małoletnich, Sokołem i właśnie SKS. Z sekcji lekkoatletyki najbardziej wyróżniającą się osobą była Helena Świetlikówka, która zdobyła w 1930 roku Mistrzostwo Polski w strzelaniu z pistoletu. Z zawodników Śremskiego Klubu Sportowego, przedstawicieli „królowej sportu”, wymienić należy także: Bolesława Naskręta, Kazimierza Dworczyńskiego, Franciszka Czajkę czy Leona Tomaszewskiego.
Sekcja tenisa stołowego
Sekcja tenisa stołowego utworzona została w roku 1924, a rozgrywki początkowo miały charakter towarzyski. Pierwszym kierownikiem sekcji był Franciszek Raźny i do roku 1928 członkami sekcji, oprócz niego, byli Stefan Kowalczyk, Edmund Bittner, Czesław Stefaniak, Czesław Skotarczak, Bolesław Wośkowiak, Antoni Taciak, Leon Tomaszewski, Henryk Kosowski i Antoni Wośkowiak. Pierwszy mecz tenisa stołowego odbył się roku 1928 z drużyna „Pentation” Poznań, który, zakończył się wynikiem remisowym 2:2. W spotkaniu tym brali udział: Czesław Stefaniak, Leon Tomaszewski, Stefan Kowalczyk i Franciszek Raźny.
Sekcja szachów
W Śremskim Klubie Sportowym powstała także sekcja szachowa, która największy rozkwit miała w latach 1929 – 1935, a jej działalnością kierowali: Tytus Janecki, Franciszek Gajewski, Zygmunt Stochay, oraz Józef Tomczak. Największe sukcesy odnosili pierwszy i trzeci kierownik sekcji. W 1932 roku zorganizowano tzw. Symultankę szachową z udziałem mistrza okręgu gostyńsko-poznańskiego, który wygrał prawie wszystkie z dwudziestu pojedynków jednocześnie.
Sport jest bardzo ważnym aspektem życia ludzkiego, gdyż większość populacji nawet nie uprawiając go wyczynowo czy hobbystycznie, ogląda poczynania sportowców w telewizji czy śledzi wyniki. W dzisiejszych czasach podciągnięto nawet gry komputerowe do rangi sportu… Dlatego też ważnym jest dbanie o jego historię i ze względu na szacunek dla poprzedników badać oraz zapisywać dokonania przodków. To im się bardzo należy, ponieważ bez ich trudu nie byłoby nas. Często to dziadkowie, rodzice czy inni krewni inspirują młodzież do uprawiania sportu, a nawet są ich pierwszymi trenerami, a później menadżerami. Jednak o historii, rocznicach związanych z klubem niestety, pamięta mało osób. Zauważył to ks. prałat Marian Brucki, który podczas kazania na mszy św. z okazji 95. rocznicy powstania klubu zadawał pytanie, czy klub Warta umiera. W ławach kościelnych młodych nie było widać… Prawda jest taka, że to często nie ich wina – szkoła, społeczeństwo nie uczy o większego szacunku dla przodków i historii. Mimo to zarząd ŚKS wraz ze Śremskim Instytutem Historii od 3 lat prowadzą współpracę na kanwie historycznej. W roku 2021, kiedy ŚKS przeżywał swoje stulecie, ŚIH dwa razy upamiętnił działaczy Warty, odnajdując ich groby oraz zapalając znicze, także w imieniu klubu. W grudniu t.r. ponadto został odsłonięty głaz upamiętniający 100. rocznicę oraz zasadzono drzewa w Parku Ekologicznym im. Puchalskiego w Śremie. Także został wydany album o klubie autorstwa Piotra Chichła i Czesława Śniedziewskiego.
