Dzisiaj tj. 13 kwietnia, obchodzimy w Polsce Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Ten sposób upamiętnienia został wprowadzony uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 listopada 2007 roku, która została przyjętą poprzez aklamację.
Uchwała głosiła:
„W hołdzie Ofiarom Zbrodni Katyńskiej oraz dla uczczenia pamięci wszystkich wymordowanych przez NKWD na mocy decyzji naczelnych władz Związku Sowieckiego z 5 marca 1940 r., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia dzień 13 kwietnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej”.
W kwietniu 1940 roku rozpoczęły się masowe egzekucje polskich jeńców przebywających w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. 3 kwietnia NKWD rozpoczęło „likwidację” obozu w Kozielsku. Wyruszył z likwidowanego obozu w Kozielsku pierwszy transport do Katynia wiozący polskich jeńców wojennych. Codziennie z obozu wywożonych było kilkuset jeńców, których po wydaniu ostatniej racji żywnościowej ładowano do pociągu pod eskortą żołnierzy. Charakterystyczną rzeczą było to, że przewożono ich zawsze w kierunku zachodnim – chodziło o stworzenie złudzenia, że jadą do domu. Po przybyciu do pobliskiej stacji kolejowej jeńców przeładowywano do autobusu, który przewoził ich na miejsce kaźni.Kolejne partie więźniów, których skład określały listy dyspozycyjne przesyłane z Moskwy, transportowano do Katynia, Miednoje i Piatichatek, gdzie ich rozstrzeliwano. W wyniku akcji, która trwała do czerwca 1940 roku, zginęło ponad 20 tysięcy polskich obywateli. Egzekucje odbywały się na mocy tzw. decyzji katyńskiej, podjętej przez Biuro Polityczne Komitetu Centralnego WKP(b) 5 marca 1940 roku. Podstawą decyzji była notatka, sporządzona przez Ławrientija Berię trzy dni wcześniej. Stwierdzał w niej, że polscy jeńcy wojenni i więźniowie są „zadeklarowanymi i nie rokującymi poprawy wrogami władzy sowieckiej”. Wykonanie zadania powierzono NKWD.
Śremskie ofiary
Reklama
Ppor. rez. sł. zdr. Dr med. Kazimierz Alojzy Boesche urodził się 3 marca 1906 w Śremie, jako syn Józefa i Marii z Winklerów. Był absolwentem Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu w 1924 roku, następnie Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego w 1931 roku i także Szkoły Podchorążych Rezerwy Sanitarnej w Warszawie w 1932 roku. Uzyskał stopień doktora medycyny. Został Filistrem honoris causa Akademickiej Korporacji Medyków Uniwersytetu Poznańskiego „Aesculapia” w Poznaniu, która powstała w październiku 1930 roku. Była korporacją wydziałową i skupiała wyłącznie studentów Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. Jej barwy to purpurowa – błękitna – złota, dewiza: „Omnia pro humanitatis sanitate” („Wszystko dla ludzkiego zdrowia”). Został mianowany ppor. rez. ze starszeństwem 1 stycznia 1933 roku. Przydzielono go do 7 baonu saperów, w którym odbywał ćwiczenia rezerwy, następnie do 7 Szpitala Okręgowego. Zadaniem 7 Szpitala Okręgowego w Poznaniu było leczenie wojskowych i osób uprawnionych do leczenia wojskowego Okręgu Korpusu nr VII. Był lekarzem medycyny, jako internista w Poznaniu. Służył podczas kampanii wrześniowej 1939 roku we wspomnianym szpitalu. Dostał się niestety do niewoli sowieckiej i został zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Charkowie.
Bohdan Kazimierz Dormanowski urodził się 9 października 1908 roku w Skokówku w woj. poznańskim, jako syn Mieczysława i Marii z Kutnerów. W latach 1918-1920 uczęszczał do gimnazjum w Ostrowie, gdzie był członkiem Towarzystwa Tomasza Zana. Od 12 kwietnia 1920 roku chodził do Gimnazjum w Śremie, którego został absolwentem – 27 maja 1927 roku, kiedy uzyskał świadectwo dojrzałości. Był studentem i absolwentem wydziału prawa Uniwersytetu Poznańskiego na kierunku prawno-ekonomicznym, jako magister obu praw. W czasie studiów wszedł do korporacji akademickiej Helionia w 1929 i został prezesem sem. zim. i sem. let. 1933/34. Od 22 grudnia 1934 roku był bez- płatnym aplikantem w okręgu Sądu Okręgowego w Poznaniu. 20 kwietnia 1938 roku złożył egzamin sędziowski przed komisją egzaminacyjną przy Sadzie Apelacyjnym w Poznaniu z wynikiem dobry. Od 1 kwietnia 1938 roku do 31 marca 1939 roku pracował w Sądzie Apelacyjnym w Poznaniu, 1 kwietnia 1939 roku został mianowany asesorem w Sądzie Grodzkim w Śremie. Ożenił się z Zofią Stein – prawniczką, poetką. Mieli córkę Marię i zamieszkali w Zbrudzewie. Zmobilizowany jako ppor. rez. 55 Pułku Piechoty i w nim walczył w wojnie obronnej 1939 roku. W nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej w okolicach Kowla, gdzie 17 września widział go jego wuj – Witold Kutzner. Przetrzymywany był w obozie w Kozielsku, skąd do żony nadszedł list z 28 listopada 1939 roku i kartka pocztowa z 20 stycznia 1940 roku. Zamordowany przez NKWD w 1940 roku w Smoleńsku – siedziba NKWD lub Las Katyński koło Smoleńska.
Fil! Stanisław Kretkowski h. Dołęga urodził się 24 lipca 1900 roku w majątku Grodno w powiecie włocławskim, jako syn Ignacego i Marii Piwnickiej h. Lubicz. Był bratankiem Stefana (Korporacja Akademicka Arkonia) oraz bratem stryjecznym Zbigniewa (K! Corona). Walczył w wojnie polsko – bolszewickiej. Gdy powrócił powołał Korporację Akademicką K! Kujawja w Bydgoszczy. Został filistrem w 1921 oraz prezesem w 1922 roku. Wykształcił się na agronoma. Po studiach gospodarował we własnym majątku Grodno. Został absolwentem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7 w Śremie we wrześniu 1928 roku, w stopniu ppor. rez. Wziął ślub ok. 1930 roku z Marią Wodzińską h. Jastrzębiec, z którą miał córkę Elżbietę – urodzoną w styczniu 1940 roku. Od 1 stycznia 1932 roku został awansowany na por. rez. Ochotniczo wstąpił do wojska we wrześniu 1939 roku w Lublinie i w wojnie obronnej był adiutantem gen. Mieczysława Smorawińskiego. Razem trafili do niewoli sowieckiej. Egzekutorzy z NKWD zamordowali go 9 kwietnia 1940 roku w Katyniu. Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
Jan Alfons Matejczyk urodził się 21 lipca 1904 roku w Bytomiu, jako syn Jana i Anny z Bregułów. Walczył w III powstaniu śląskim. Służył w kancelarii Komendy Placu w Rozbaru-Bytomiu. Następnie udał się do Wielkopolski, by podjąć studia prawnicze na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, które 17 kwietnia 1929 roku ukończył studia z tytułem magistra praw. Podczas lat nauki był członkiem Koła Prawników i Ekonomistów. Został prenumeratorem „Miesięcznika Koła Prawników i Ekonomistów”. Ponadto wstąpił do Korporacji Akademickiej K! Silesia, która była pierwszą śląską korporacją akademicką powstałą w dwudziestoleciu międzywojennym. Skupiała akademików śląskich, a jej szczególnym celem było “krzewienie wśród społeczeństwa polskiego zamiłowania do ziemi śląskiej i praca nad jej spolszczeniem”. W 1927 roku został odznaczony Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi II klasy. Po studiach pracował jako asesor sądowy w Murckach. Był także komendantem powiatowym Związku Powstańców Śląskich w powiecie Bytom. W sierpniu 1928 roku został powołany do służby wojskowej. Skierowano go do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7 w Śremie. Po jej ukończeniu w stopniu plutonowego podchorążego został przydzielony do 73. pułku piechoty w Katowicach. W 1932 roku odbył ćwiczenia rezerwy. Gdy powrócił znalazł pracę jako sędzia grodzki w Chorzowie i został zastępcą kierownika tamtejszego Sądu Pracy. Mieszkał wtedy przy ul. Stanowej 4 w Chorzowie. Należał do Związku Oficerów Rezerwy. Został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem 1 stycznia 1933 roku, po czym przydzielono go do 56. pułku piechoty w Poznaniu. W 1934 roku odbył kolejne ćwiczenia oficerów rezerwy. Na następne powołano go do 3. pułku strzelców podhalańskich w Bielsku-Białej. Od 27 kwietnia 1938 roku był Radcą Magistratu Miasta Chorzowa. Ożenił się z Margoth (Małgorzatą), z którą miał córkę Hedi (Heidi?). Prawdopodobnie była ona Niemką, gdyż do męża pisała po niemiecku, a imię ich córki także wskazuje to pochodzenie. We wrześniu 1939 roku został zmobilizowany do batalionu zapasowego 75. pułku piechoty w Oświęcimiu. Brał aktywny udział w walkach. Po 17 września 1939 roku dostał się do sowieckiej niewoli. Osadzono go w obozie w Kozielsku, skąd korespondował po niemiecku z rodziną. Wywieziono go z obozu 4 kwietnia 1940 roku. Dzień później 5 kwietnia został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu. W czasie ekshumacji wiosną 1943 roku jego zwłoki oznaczono numerem 1966. Jego grób znajduje się na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
Kazimierz Matuszewski urodził się 26 stycznia 1905 roku w Poznaniu jako syn Antoniego i Walentyny. Po ukończeniu szkoły powszechnej oraz gimnazjum w stolicy Wielkopolski podjął studia na Wydziale Rolno-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Został inżynierem agronomem. Był słuchaczem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty i przydzielono go do 26 pułku piechoty, a później w 69 pułku piechoty w Gnieźnie. Po służbie wojskowej i ćwiczeniach awansowano Matuszewskiego do stopnia podporucznika rezerwy 1 stycznia 1934 roku. Około 1928 został rządca majątku Fundacji Kórnickiej w Biernatkach. Wcześniej zamieszkał w Śremie i zapisał się bardzo szybko w historii miasta jako świetny tenisista, a także działacz sportowy. Już w 1925 roku (miał tylko 20 lat [sic!]) brał udział w tworzeniu sekcji tenisa ziemnego, a był jednym z najlepszych graczy w województwie. Organizował turnieje w mieście. Tak samo było w roku 1930, kiedy zakładano w ramach ŚKS sekcję hokeja na lodzie. Tu także był wyróżniającym zawodnikiem, a także organizatorem. Ponadto propagował łyżwiarstwo wraz z narciarstwem. Zmobilizowany jako adiutant dowódcy 1 batalionu 69 pułku piechoty i w tej randze walczył w kampanii wrześniowej. W drugiej połowie września 1939 roku został internowany przez Sowietów w okolicach Brześcia. W listopadzie trafił do obozu jenieckiego w Kozielsku. Został wywieziony z obozu 2 kwietnia 1940 roku i w ciągu najbliższych dni został zamordowany przez sowieckich katów w Smoleńsku, siedzibie NKWD lub Lesie Katyńskim. Miał tylko 35 lat. Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojskowym w Katyniu. Pośmiertnie awansowany został do rangi porucznika rezerwy. Był kawalerem.
Ppor. rez. Adam Śramski urodził się 15 grudnia 1909 roku w Śremie, jako syn kupca Józefa i Marty z domu Wojciechowskiej. Ukończył w 1928 roku egzaminem maturalnym Państwowe Gimnazjum w Śremie. W okresie młodości uprawiał aktywnie sport. Grał w piłkę nożna w Śremskim Klubie Sportowym i w latach 1927-1930 był wyróżniającym się zawodnikiem. Ponadto dobrze grał w tenisa ziemnego. Studiował na Akademii Handlowej w Poznaniu, które ukończył w 1933 roku. W międzyczasie ukończył kurs w Batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7a w Jarocinie w 1930 roku. W 1932 roku odbył służbę wojskową w 70 pp w Pleszewie i kurs oficerski oraz został przeniesiony do rez. w stop. ppor. Z dyplomem ekonomisty podjął pracę na stanowisku referendarza w Urzędzie Skarbowym w Śremie. Od 1938 roku uzyskał pozwolenie na przeniesienie do pracy w Urzędzie Skarbowym w Poznaniu. W sierpniu 1939 roku został zmobilizowany do 70 pp i walczył w kampanii wrześniowej. Pod koniec września został wzięty do niewoli radzieckiej w rejonie Brześcia. Od listopada 1939 roku był jeńcem obozu w Kozielsku, co potwierdzały dwa listy przystane do rodziny w Śremie. Został zamordowany przez sowieckich katów w lesie katyńskim w kwietniu 1940 roku. W masowych grobach ofiar odnaleziono i zidentyfikowano jego zwłoki na podstawie dokumentów: leg. oficerskiej i służbowej urzędnika, prawa jazdy, karty szczepień i wizytówek. Spoczywa na Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
Feliks Józef Zelba urodził się 17 lutego 1911 roku w Śremie, jako syn Ignacego i Stanisławy z Walkiewiczów. Był absolwentem Gimnazjum w Śremie z 1928 roku. Od tego roku był studentem, a następnie absolwentem medycyny na Uniwersytecie Poznańskim z 1935 roku. W czasie studiów był członkiem Korporacji Akademickiej „Surma”. Uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Sanitarnych w Warszawie w 1936 roku. Pracował w szpitalach w Ostrowcu Świętokrzyskim i w Brodach Iłżeckich. Mianowany został na Ppor. rez. 1 stycznia 1938 roku. Przydzielony był do kadry 7 Szpitalu Okręgowego w wojnie obronnej 1939 roku. Dostał się do niewoli sowieckiej w Kozielsku i w wieku 29 lat NKWD zamordowało go strzałem w potylicę 27 kwietnia 1940 roku w Smoleńsku, siedziba NKWD lub Lasie Katyńskim koło Smoleńska. Został Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu. Był kawalerem.
