Ten rak kocha słońce. Sanepid ostrzega przed czerniakiem

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Śremie, w ramach akcji profilaktycznej, ostrzega przed czerniakiem i innymi odmianami raka skóry.
Reklama

Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry. Wywodzi się z melanocytów – komórek pigmentowych wytwarzających barwnik zwany melaniną, który sprawia, że skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowych. Najczęściej pojawia się na skórze, ale także w obrębie ust, nosa oraz gałki ocznej.
Charakteryzuje się bardzo agresywnym wzrostem oraz wczesnymi i licznymi przerzutami, które są trudne w leczeniu farmakologicznym. To oznacza, że czerniak szybko przechodzi z choroby miejscowej (rozwijającej się w jednym miejscu na skórze) w postać rozsianą tzw. uogólnioną.
Czerniak nie tylko rozrasta się na powierzchni skóry, ale co groźniejsze, wrasta w głąb skóry i gdy przejdzie barierę skóry (ma wtedy ok. 1 mm głębokości), dostaje się do naczyń krwionośnych, a następnie za ich pomocą przedostaje się do całego organizmu. Czasem wystarczą 3 miesiące, aby czerniak zaatakował cały organizm.
Jednak, usunięcie czerniaka miejscowego, kiedy choroba nie jest jeszcze zaawansowana, pozwala na wyleczenie nawet 80 proc. chorych. Dlatego tak ważne jest szybkie i prawidłowe rozpoznanie tego nowotworu. Jest nowotworem, który łatwo dostrzec, gdyż rozwija się na skórze, a nie wewnątrz organizmu.
Może pojawić się w kilku miejscach na ciele. Jedno ognisko choroby nie wyklucza pojawiania się kilku innych nawet jeśli czerniak nie jest rozsiany. Czerniak to najczęściej nowa zmiana na skórze. Jednak cześć zwykłych znamion może „zrakowieć” czyli zamienić się w czerniaka.
Występowanie czerniaka w Polsce
• W Polsce co roku odnotowuje się około 50 000 przypadków nowych zachorowań na nowotwory skóry, w tym 3000 zachorowań na czerniaki,
• jest on najbardziej agresywnym nowotworem skóry i jednym z najbardziej agresywnych nowotworów w ogóle,
• stanowi tylko 6 proc. wszystkich nowotworów skóry, ale aż 80% chorych na czerniaki umiera z powodu choroby,
• średni czas przeżycia od momentu diagnozy to 6-8 miesięcy,
• liczba zachorowań na czerniaka w Polsce podwaja się co 10 lat.
• najczęściej chorują mężczyźni w wieku ok. 50 lat – jest to wynik wieloletniej niewłaściwej ekspozycje na słońce,
• jest jednym z najczęstszych nowotworów występujących wśród nastolatków, którzy często korzystają z solarium, nie stosują filtrów
Kto jest w grupie ryzyka zachorowania na czerniaka?
Około 25 proc. Polaków ma jasną lub bardzo jasną karnację, która łatwo ulega poparzeniom słonecznym – to osoby, które właściwie w ogóle nie powinny korzystać z kąpieli słonecznych.
Dodatkowo ok. 40 proc. Polaków ma jasną karnację, która, mimo iż jest bardziej odporna na promieniowanie słoneczne, nadal jest fenotypem skóry, który mieści nasz naród w grupie o wysokim stopniu ryzyka zachorowania na czerniaka.
Osoby najbardziej narażone na rozwój czerniaka to osoby:
• jasnych i rudych włosach,
• jasnych oczach,
• jasnej lub bardzo jasnej cerze,
• z piegami i/lub znamionami,
• które łatwo ulegają poparzeniom słonecznym,
• słabo tolerują słońce,
• opalają się z dużym trudem lub w ogóle
• u których w rodzinie występował czerniak.
Osoby te bezwzględnie powinny unikać słońca oraz całkowicie zrezygnować z solarium.
Grupą szczególnie narażoną na poparzenia słoneczne są dzieci. Ich skóra nie jest jeszcze dojrzała i nie potrafi obronić się przed silnym promieniowaniem słonecznym. Poparzenia słoneczne wśród dzieci, które niestety nie są rzadkie, podnoszą dwukrotnie ryzyko zachorowania na czerniaka w przyszłości.
Jak wygląda czerniak, czyli ABCDE Czerniaka?
Badanie opinii publicznej TNS OBOP zrealizowane przez Akademię Czerniaka w 2013 roku wskazują, że aż 30 proc. Polaków, którym pokazano zdjęcie czerniaka – nie rozpoznałoby nowotworu i nie udałoby się do lekarza, aby zbadać znamię.
Dlatego warto znać cechy czerniaka określane za pomocą kryteriów ABCDE:
A – asymetria np. znamię „wylewające” się na jedną stronę,
B – brzegi poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia,
C – czerwony lub czarny i niejednolity kolor
D – duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 0,5 cm,
E – ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.
Złote zasady ochrony przed czerniakiem
Zasady profilaktyki przeciw czerniakowi to zaledwie kilka niewymagających zaleceń. Zasady warte zapamiętania i przestrzegania obejmują przede wszystkim:
- Używanie kremów z odpowiednio wysokim filtrem UV, najlepiej SPF 50;
- Noszenie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV, koszulki z długim rękawem i nakrycia głowy;
- Unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce, szczególnie w godzinach 11.00-16.00, jeśli to możliwe.
Poza tym istotne są także:
- Bezwzględne unikanie solarium;
- Coroczna kontrola znamion u lekarza dermatologa lub chirurga onkologa, a w międzyczasie regularna samoobserwacja skóry – w przypadku pojawienia się niepokojących zmian lub nowych znamion – natychmiastowy kontakt ze specjalistą.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.