Gdzie znajduje się Śremskie Grodzisko?

Śremskie Grodzisko znajduje się na tzw. Żydowskich Górach nad Wartą w Śremie, w województwie wielkopolskim.

Jaka jest historyczna rola Śremskiego Grodziska?

Śremskie Grodzisko pełniło rolę strategicznej strażnicy nad Wartą, kontrolując przejawy handlu i obrony w regionie od X wieku.

Kiedy Śrem został pierwszy raz wspomniany w dokumentach historycznych?

Nazwa 'Śrem' pojawia się po raz pierwszy w historycznej bulli gnieźnieńskiej datowanej na rok 1136.

Jakie znaleziska odnaleziono podczas badań archeologicznych Śremskiego Grodziska?

Podczas badań archeologicznych odkryto fragmenty wałów oraz drewniano-ziemnych konstrukcji, jak również ceramikę datującą na okres średniowiecza.

Jakie wydarzenia wpłynęły na upadek Śremskiego Grodziska?

Upadek Śremskiego Grodziska rozpoczął się po lokowaniu nowego miasta na lewym brzegu Warty w 1253 roku, co stopniowo zmniejszało jego znaczenie strategiczne.

Co się stało z grodziskiem po opuszczeniu go przez mieszkańców?

Po opuszczeniu przez mieszkańców w XIII wieku, na terenie grodziska powstał cmentarz żydowski, użytkowany do lat 40. XX wieku.

Dlaczego Śremskie Grodzisko jest ważne dla historii regionalnej?

Śremskie Grodzisko jest symbolem dawnych czasów i wydarzeń, które przyczyniły się do kształtowania regionu i jego mieszkańców, ukazując bogactwo lokalnej historii.

Odkryj Śremskie Grodzisko – historyczną strażnicę nad Wartą

Śremskie Grodzisko – zapomniana strażnica nad Wartą. Dziś Śrem to spokojne, miasto w sercu Wielkopolski. Ale wystarczy spojrzeć w stronę Kanału Ulgi, by dostrzec miejsce, gdzie przed wiekami tętniło życie, zapadały decyzje i płonęły ogniska – to właśnie tam, na tzw. „Żydowskich Górach”, znajdowało się grodzisko, którego historia sięga aż X wieku.

Reklama

E69cc50f 5273 4eef A8c5 4668aad71c6d — Reklama VW Berdychowski

Grodzisko w Śremie – strategiczna lokalizacja nad Wartą

Choć dziś pozostało z niego jedynie niskie wzniesienie o wysokości 3,5 metra, dawniej była to strategiczna warownia. Położona przy przełomie środkowej Warty, na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych ze Śląska do Wielkopolski, pełniła funkcję strażnicy – pilnowała przepraw i strzegła porządku w regionie. Gród w Śremie, bo o nim mowa, z czasem stał się także centrum administracyjnym, a w XII wieku został przekształcony w kasztelanię.

Źródła historyczne o Śremie – od bulli gnieźnieńskiej do Piotra kasztelana

Ślady tego znaczenia możemy dziś odnaleźć nie tylko w warstwach ziemi, ale także w dokumentach. Nazwa „Śrem” pojawia się po raz pierwszy w 1136 roku w słynnej bulli gnieźnieńskiej, a już w 1212 roku wspomniano o kasztelanie Piotrze. Wtedy gród żył pełnią średniowiecznego rytmu, choć burzliwa historia Piastów nie omijała i jego – walki między książętami dzielnicowymi odcisnęły piętno także tu.

Upadek grodu i powstanie cmentarza żydowskiego

Wielką transformację przyniósł rok 1253, kiedy lokowano miasto na lewym brzegu Warty. Gród powoli tracił znaczenie, aż ostatecznie, pod koniec XIII wieku, został porzucony. W XVI wieku los zatoczył dramatyczne koło – na miejscu dawnej warowni powstał cmentarz żydowski, użytkowany aż do lat 40. XX wieku. Do dziś na szczycie grodziska można dostrzec pojedyncze macewy – świadectwa tej późniejszej historii.

Reklama

Badania archeologiczne w Śremie – odkrycia z grodziska

O grodzie przypomniała sobie archeologia. Już w XIX wieku hrabia Edward Raczyński wspominał o istnieniu warowni. Jednak dopiero w 1967 roku przeprowadzono pierwsze badania wykopaliskowe. Odsłonięto m.in. fragmenty wału o szerokości 15 metrów oraz ślady drewniano-ziemnych konstrukcji – być może dawnej grobli. Warstwy spalenizny zdradzają tragiczne momenty pożarów, które pustoszyły osadę. Warto dodać, że badaniami wykopaliskowymi na terenie wczesnośredniowiecznego grodziska zajmował się również Prof. Jerzy Fogel.

Znaleziska archeologiczne – ceramika z grodziska w Śremie

Najliczniejsze znaleziska? Ceramika. Naczynia codziennego użytku, które milcząco opowiadają o ludziach, którzy tu żyli, gotowali, rozmawiali, bronili domu. Dzięki nim archeolodzy mogli precyzyjnie datować rozwój i upadek grodu.

Dlaczego warto pamiętać o grodzisku w Śremie?

Bo to nasza historia. Historia nie z podręcznika, ale z własnego podwórka. Śremskie grodzisko nie potrzebuje hollywoodzkich efektów – ono już miało swoje dramaty, swoich bohaterów i swój upadek. Dziś potrzebuje naszej uwagi. Może przystanku na rowerze. Może kilku chwil refleksji podczas spaceru. A może po prostu – zachwytu nad tym, że pod pozornie zwyczajnym wzgórzem kryje się opowieść starsza niż sama lokacja miasta.

Tekst powstał na podstawie opracowania Barbary Iwanickiej-Pinkosz z Oddziału Terenowego NID w Poznaniu. Pracownia terenowa w Trzebinach, 2015 r.