Oddali hołd niewinnie straconym mieszkańcom Ziemi Ksiąskiej i Dolskiej. 85. rocznica operacji Tannenberg w Książu Wlkp.
Mieszkańcy gminy Książ Wlkp. i Dolsk uczcili tragiczne wydarzenia z 1939 roku. 20 października w Książu Wlkp. odbyły się uroczystości upamiętniające 85. rocznicę operacji Tannenberg.
Reklama
Operacja Tannenberg. Krwawy mord na ksiąskim rynku
20 października 1939 roku na ksiąskim rynku straciło życie 17 niewinnie skazanych mieszkańców gminy Książ Wlkp. i Dolsk. Głównym celem działania była eksterminacja polskich działaczy społecznych i politycznych. W naszym regionie egzekucje miały miejsce w Śremie i Książu Wlkp.. Na ksiąskim rynku życie stracili zarówno miejscowi, jak i mieszkańcy gminy Dolsk.
Na fanpage stowarzyszenia Nieodkryte Tajemnice Ziemi Dolskiej „Memoria” umieszczony został fragment książki Ludwika Drozdowicza „Książ Wielkopolski w latach okupacji hitlerowskiej”. Zamieszczony fragment w wymowny sposób oddaje wydarzenia z 20 października 1939 roku: „… Zgromadzeni na Rynku mężczyźni słuchali przemówienia Kleinböckera w milczeniu. Śmierć brata, syna, ojca, czy też najbliższego przyjaciela wyzwalała u jednych poczucie strachu i bezsilności, u innych nienawiść i chęć zemsty. Ciała zabitych ładowali na wozy szesnastoletni chłopcy i przewieziono je na cmentarz, gdzie złożono we wspólnym grobie. Mogiły nie wolno było usypać, aby nie było jakiegokolwiek śladu pochówku.…”
Egzekucji na dolskim rynku dokonało niemieckie Einsatzkommando 14 dowodzone przez Gerhada Flescha. Wśród niewinnie straconych znaleźli się mężczyźni w wieku 21-75 lat:
– Alojzy Burdajewicz z Dolska (44 lata),
– Antoni Borowicz z Książa (32 lata),
– Ignacy Bielerzewski z Dolska (75 lat),
– Tadeusz Bielerzewski z Dolska (36 lat),
– Jan Cyplik z Książa (53 lata),
– Stefan Ludwik Doerffer z Brzóstowni (62 lata)
– Antoni Jędrzejczak z Ostrowieczna (62 lat),
– Ludwik Kosowicz z Dolska (58 lat),
– Czesław Lis z Konarzyc (21 lat),
– Henryk Łagodzki z Książa (43 lata)
– Andrzej Mazurkiewicz z Dolska (34 lata),
– Jaromir Ignacy Mlicki z Pokrzywnicy (41 lat),
– Stanisław Nowak z Małachowa (35 lat),
– Tomasz Paul z Dolska (58 lat),
– Andrzej Józef Święcicki z Trąbinka (36 lat),
– Józef Szczepański z Książa (56 lat),
– Franciszek Zwierzchlewski z Książa (42 lata).
Msza święta, apel pamięci, wymowny spektakl teatralny
Główne obchody uroczystości upamiętniających tragiczne wydarzenia z 20 października 1939 roku rozpoczęła uroczysta msza święta w intencji rozstrzelanych oraz Maksymiliana Cygalskiego z Zawór, obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku. Nabożeństwo zostało odprawione w kościele pw. NMP Wniebowziętej i św. Mikołaja w Książu Wlkp. Podczas mszy krótki program artystyczny zaprezentowali uczniowie Szkoły Podstawowej w Książu Wlkp.
W uroczystościach uczestniczyli m.in. przedstawiciele władz samorządowych z gminy Książ Wlkp. i Dolsk, liczne poczty sztandarowe, przedstawiciele instytucji i organizacji, potomkowie niewinnie rozstrzelanych, a także mieszkańcy obu gmin.
Po wspólnej modlitwie, w asyście strażaków z OSP Książ Wlkp., Mchy, Kołacin, Chwałkowo Kościelne, Chrząstowo, Włościejewice-Ługi, Zaborowo, Małachowo, Lubiatowo oraz Masłowo, mażoretek, Orkiestry Dętej z Książa Wlkp. oraz pocztów sztandarowych wszyscy przeszli na ksiąski rynek, gdzie 85 lat temu miały miejsce tragiczne wydarzenia.
Uroczystość na rynku prowadziła Mariola Kaźmierczak – dyrektor Centrum Kultury w Książu Wlkp.
Niezwykły klimat wokół symbolicznego pomnika stworzyli strażacy z zapalonymi pochodniami. Podczas odśpiewania hymny narodowego poczet flagowy, stworzony przez druhów z OSP Książ Wlkp., wciągnął flagę Polski na maszt. Honorową wartę przy Pomniku Rozstrzelanych pełnili natomiast reprezentanci Grupy Rekonstrukcyjnej „Kosynierzy”, 19. Gromady Zuchowej „Mali Kosynierzy” oraz 19. Drużyny Harcerskiej „Czarne Stopy”.
Wzruszającym momentem okazały się fragmenty pamiętników pisanych przez Halinę Doerfferową oraz jej córkę Janinę Doerffer-Górską – nota bene, żonę i córkę straconego na ksiąskim rynku Stefana Doerffera. Fragmenty pamiętników odczytał burmistrz Książa Wlkp. Teofil Marciniak, podkreślając, że owe cenne materiały przekazał rok wcześniej Tomasz Górski, wnuk straconego Stefana Doerffera. Dzięki pamiątkowym zapiskom można dowiedzieć się, jak zapamiętany został 20. 10. 1939 roku z perspektywy rodziny, są tam również informacje o nagonce na mieszkańców Książa Wlkp. i okolic po tych tragicznych wydarzeniach.
Ważnym momentem był także apel poległych, który odczytał dowódca uroczystości – komendant Kurkowego Bractwa Strzeleckiego im. Bohaterów Wiosny Ludów w Książu Wlkp. – brat Mariusz Wojciechowski. Następnie oddano armatnie salwy honorowe w imieniu Kurkowego Bractwa Strzeleckiego im. Bohaterów Wiosny Ludów w Książu Wlkp. oraz Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Dolsku, a włodarze obu gmin, czyli burmistrz Książa Wlkp. – Teofil Marciniak oraz burmistrz miasta i gminy Dolsk – Tomasz Frąckowiak złożyli wiązanki pod Pomnikiem Rozstrzelanych.
Uroczystości na rynku dopełnił wymowny i bardzo ekspresyjny spektakl plenerowy „Duch pamięci”, przygotowany i wyreżyserowany przez Beatę Szafraniak – nauczycielkę z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Masłowie. W przestawieniu oprócz młodzieży wystąpili także nauczyciele ze szkoły w Masłowie: Magdalena Socha, Anita Towarek oraz Małgorzata Gronek.
Ostatnia część uroczystości odbyła się na ksiąskim cmentarzu komunalnym, gdzie po krótkiej modlitwie złożono symboliczne wiązanki i zapalono znicze na zbiorowej mogile rozstrzelanych. Głos zabrał również burmistrz miasta i gminy Dolsk, dziękując wszystkim za to, że są „strażnikami pamięci”.