Bł. Prymas Wyszyński z pomnika w Manieczkach

W niedzielę 3 sierpnia mija 124. rocznica urodzin błogosławionego Kardynała Stefana Wyszyńskiego, którego jedyni pomnik w Wielkopolsce znajduje się w Manieczkach.

W grudniu 2020 roku na terenie parafii pw. Narodzin Najświętszej Maryi Panny postawiono pomnik Kardynała Stefana Wyszyńskiego z cytatem św. Jana Pawła II:

„Nie byłoby na Stolicy Piotrowej tego Papieża polaka […] gdyby nie było twojej wiary, nie cofającej się przed więzieniem i cierpieniem, twojej heroicznej nadziei, twojego zawierzenia bez reszty matce kościoła”.

Jego autorem był Tadeusza Sagan, a wykonano go w Pracowni Garstka w Szymanowie. Poświęcony został 28 czerwca 2021 przez bp. Zdzisława Fortuniaka po udzielonym sakramencie bierzmowania. Kardynał Stefan Wyszyński miał zostać pierwotnie beatyfikowany 7 czerwca 2020 roku, jednak ze względu na restrykcje covidowe uroczystość ta została odwołana i przeniesiona na 12 września 2021. To spowodowało, że pomnik został odsłonięty wcześniej.

Reklama

Ponadto w Śremie działa koło Stowarzyszenia Ruch Kultury Chrześcijańskiej „Odrodzenie” im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Życiorys Kardynała

Stefan Wyszyński urodził się 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli na Podlasiu, jako syn Stanisława i Julianny z domu Karp. Został wyrzucony ze szkoły za wybiegnięcie z lekcji, kiedy zmarła jego matka. Po tym ojciec załatwił dla niego korepetytora. Dom rodzinny był bardzo religijny i patriotyczny. Od 1912 roku chodził do Prywatnego Gimnazjum Męskiego im. Wojciecha Górskiego w Warszawie. I wojna światowa przerwała naukę i wrócił na Podlasie. Został później uczniem Gimnazjum Męskiego im. ks. Piotra Skargi. W wakacje 1917 podjął decyzję pójścia drogą kapłaństwa. Uzyskał pozwolenie od ojca, na przejście do Liceum Piusa X we Włocławku (Seminarium Niższe). Po zdaniu matury wstąpił do Seminarium Wyższego obok liceum. W słabym zdrowiu ukończył studia i 3 sierpnia 1924 roku przyjął święcenia kapłańskie. 2 dni później odprawił swoją mszę prymicyjną na Jasnej Górze. Został wikariuszem Katedry Włocławskiej i redaktorem dziennika „Słowo Kujawskie”. Podjął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w zakresie prawa kanonicznego i nauk społecznych. W 1929 roku ukończył studia obroniwszy pracę doktorską pt. „Prawa Kościoła do szkoły”. Otrzymał stypendium na dalsze studia i wyruszył w roczną podróż naukową po Europie Zachodniej. Po powrocie do Kraju w 1930 roku ks. był wikariuszem na krótko Przedczu Kujawskim, a później przy Włocławskiej Katedrze oraz prof. nauk społecznych w Seminarium Duchowym, dyrektorem Diecezjalnych Dzieł Misyjnych. Prowadził także Chrześcijański Uniwersytet Robotniczy, działał w Solidacji Mariańskiej oraz pomagał w Chrześcijańskich Związkach Zawodowych. Był redaktorem naczelnym pisma „Ateneum kapłańskie”. W 1938 roku został mianowany przez kardynała Augusta Hlonda członkiem rady społecznej przy prymasie Polski. 

Wojna przerywała działalność Wyszyńskiego i na początku września ks. prof. razem z innymi młodymi mężczyznami udał się na Wschód. Wrócił jednak niedługo do Włocławka. Niestety Niemcy nie pozwolili organizować nauki w Seminarium. Był imiennie poszukiwany przez gestapo. Na stanowczy rozkazy biskupa Michała Kozala opuścił miasto. Od listopada 1939 do lipca 1940 roku przebywał u swojej rodziny w Wrociszewie. W lipcu 1940 roku na wezwanie swojego duchownego ks. Korniłowicza udał się do majątku Zamoyskich – Kozłówki, aby objąć opieką grupy sióstr i niewidomych przesiedlonych z Lasek. W październiku 1941 roku ponownie zaatakowała go choroba płuc. Wyjechał do Zakopanego i zamieszkały u sióstr urszulanek. Pewnego dnia przyszła gestapo i zaaresztowało Wyszyńskiego jednak nie rozpoznano go, a po przesłuchaniu wypuszczono. Od końca października 1941 do czerwca 1942 roku przebywał w Żułowie, opiekując się gromadką sióstr i niewidomych. W czerwcu 1942 roku udał się do podwarszawskich Lasek, aby zastąpić w pracy ks. Jana Zieje. Pracował pod pseudonimem „Siostra Cecylia” i był kapelanem Zakładu dla Niewidomych. W czasie Powstania Warszawskiego ks. Wyszyński był kapelanem Armii Krajowej w grupie „Kampinos” i szpitalu powstańczym w Laskach oraz używał pseudonimu „Radwan 3”. 

Po zakończeniu II wojny światowej wyjechał z Lasek do Włocławka i wrócił do przedwojennych zajęć. Zaczął organizowanie Seminarium utworzonej na plebanii ks. dziekana Stanisława Tywonka, w parafii Lubraniec. Został rektorem odnowionej uczelni, a 15 sierpnia 1945 roku został Mianowany kanonikiem kapituły katedralnej we Włocławku. 4 marca 1946 został prekonizowany przez papieża Piusa XII biskupem diecezjalnym diecezji lubelskiej. Święcenia biskupie otrzymał 12 maja z rąk kard. Augusta Hlonda, prymasa Polski na Jasnej Górze. W swoim herbie biskupim umieścił słowa „Soli Deo” (pol. Samemu Bogu). W dniach 22–24 maja 1946 po raz pierwszy uczestniczył w obradach Konferencji Episkopatu Polski. Był najmłodszym członkiem tego gremium. Uroczysty ingres odbył się 26 maja 1946 w Lublinie. Objął funkcję Wielkiego Kanclerza KUL-u, na którym w latach 1947–1948 prowadził wykłady na Wydziale Prawa i Nauk Ekonomiczno-Społecznych. 12 listopada 1948 papież Pius XII na konsystorzu w Rzymie mianował go arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim, a tym samym prymasem Polski. 29 listopada 1952 podano wiadomość o wyniesieniu przez papieża Piusa XII do godności kardynała, a 12 stycznia 1953 na tajnym konsystorzu w Rzymie został nominowany ostatecznie kardynałem oraz członkiem kolegium kardynalskiego. Brał udział w czterech konklawe. W 1958 oddano na niego nawet kilka głosów. 6 lipca 1949 z jego inicjatywy rozpoczęły się systematyczne rozmowy z rządem w ramach tzw. Komisji Mieszanej, które doprowadziły przy jego poparciu, do zawarcia 14 kwietnia 1950 porozumienia z władzami komunistycznymi. Inicjatorem podpisania tego porozumienia ze strony Episkopatu był sam Wyszyński. Późnym wieczorem 25 września 1953 Wyszyński został zatrzymany w tzw. małym salonie papieskim, znajdującym się w Domu Arcybiskupów Warszawskich. Był przetrzymywany w katolickich klasztorach z siostrą Graczyk i księdzem Skorodeckim. Przebywał w następujących miejscach odosobnienia: 

• Rywałd (25 września 1953 – 12 października 1953),
• Stoczek Klasztorny (12 października 1953 – 6 października 1954),
• Prudnik (6 października 1954 – 27 października 1955),
• Komańcza (27 października 1955 – 26 października 1956). 

Na internowaniu postanowił sobie:

„Nie zmuszą mnie niczym do tego, bym ich nienawidził”.

W czasie październikowego przesilenia politycznego w 1956 został zwolniony z internowania i powrócił 28 października do Warszawy. 8 grudnia 1956 roku doprowadził do zawarcia nowego, korzystnego dla Kościoła, tzw. małego porozumienia z władzami. Izolowany w klasztorze franciszkanów w Prudniku, a następnie klasztorze sióstr nazaretanek w Komańczy pod wpływem lektury powieści „Potop” – Henryka Sienkiewicza napisał 16 maja 1956 tekst ślubów narodowych, które miały być odnowieniem królewskich ślubów lwowskich Jana Kazimierza w ich trzechsetną rocznicę. 26 sierpnia 1956 pielgrzymom (ok. 1 mln) zebranym na Jasnej Górze odczytał je – po przekazaniu ich 22 maja tegoż roku w tajemnicy z Komańczy generałowi paulinów o. Alojzemu Wrzalikowi OSPPE przez Janinę Michalską, która schowała tekst pod bluzką – bp Michał Klepacz, pełniący obowiązki przewodniczącego Episkopatu Polski. W latach 1957–1966 przeprowadził obchody Tysiąclecia Chrztu Polski, poprzedzone z jego inicjatywy dziewięcioletnią Wielką Nowenną Tysiąclecia. Z jego inicjatywy na główne obchody 3 maja 1966, na Jasną Górę miał przybyć zaproszony przez niego papież Paweł VI, ale władze nie wyraziły na to zgody. Podczas kazania na procesji uroczystości Bożego Ciała w Warszawie 20 czerwca 1957 zapowiedział peregrynację po wszystkich parafiach w Polsce kopii cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Uczestniczył aktywnie w obradach soboru watykańskiego II. Podczas pierwszej sesji soborowej został mianowany przez papieża Jana XXIII członkiem Sekretariatu do Spraw Nadzwyczajnych, a później przez kolejnego papieża Pawła VI, członkiem Prezydium soboru. W 1965 był jednym z inicjatorów wystosowania orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich. Wspierał działania posłów środowisk katolickich w Sejmie PRL. 5 maja 1977 Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela wystąpił do Komitetu Pokojowej Nagrody Nobla w parlamencie norweskim o przyznanie jej prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu. Wniosek do Pokojowej Nagrody Nobla za 1978 wystosowała również Światowa Unia Chrześcijańskich Demokratów. W czasie polskiego sierpnia 1980 w trosce o pokój i dobro narodu wzywał do rozwagi i odpowiedzialności. 26 sierpnia 1980 wygłosił na Jasnej Górze homilię w której wyłożył stanowisko Kościoła w stosunku do rodzącej się Solidarności. W latach 1980–1981 pośredniczył w rozmowach między władzami PRL a Solidarnością. Dotyczyło to m.in. tzw. prowokacji bydgoskiej, kiedy to wzywał do umiarkowania niektórych członków Solidarności dążących do strajku generalnego. W połowie marca 1981 u Wyszyńskiego rozpoznano chorobę nowotworową. Mimo starań lekarzy nie dało się zahamować jej rozwoju. 16 maja 1981 roku prymas przyjął sakrament namaszczenia chorych.

W czwartek 28 maja, w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego o godzinie 4.40. W oficjalnym komunikacie Rady Głównej Episkopatu Polski podano, że przyczyną śmierci był „rozsiany proces nowotworowy jamy brzusznej o wybitnej złośliwości i szybkim postępie”. Uroczystości pogrzebowe, którym przewodniczył sekretarz Stanu Watykanu kard. Agostino Casaroli odbyły się 31 maja. Ceremonia rozpoczęła się liturgią żałobną w kościele seminaryjnym przy Krakowskim Przedmieściu, z którego następnie ruszył kondukt żałobny z udziałem delegacji oficjalnych kościelnych i świeckich oraz tłumów ludzi. Kondukt żałobny doszedł do placu Zwycięstwa, gdzie odbyła się msza święta pod przewodnictwem kard. Casarolego. Z placu Zwycięstwa kondukt ruszył do bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela, gdzie odbyła się ostatnia część ceremonii pogrzebowej. Trumna z ciałem prymasa została umieszczona na kamiennym sarkofagu w podziemiach archikatedry. Od 1988 roku rozpoczął się proces beatyfikacyjny Prymasa i w końcu 29 listopada 2018 roku konsylium lekarskie Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych zatwierdziło cud za jego wstawiennictwem a 2 października 2019 papież Franciszek podpisał dekret zatwierdzający ten cud, jakim jest uzdrowienie dziewiętnastoletniej dziewczyny chorej na nowotwór tarczycy, co otworzyło drogę do jego beatyfikacji, do której doszło w końcu 12 września 2021 roku.