Pochodzenie oraz znaczenie Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznych

1 i 2 listopada to w Kościele Katolickim dni, kiedy wspomina się zmarłych. W Uroczystość Wszystkich Świętych osoby, które cieszą się już życiem wiecznym, a dzień później wszystkich wiernych, którzy odeszli z tego świata. Kiedyś obchodzono je w zupełnie innym terminie. Jakie jest pochodzenie tych świąt?

Wszystkich Świętych

Reklama

Wszystkich Świętych (łac, festum omnium sanctorum) to rzymskokatolicka uroczystość obchodzona 1 listopada ku czci wszystkich znanych i nieznanych świętych. Wywodzi się głównie z czci oddawanej męczennikom, którzy oddali swoje życie da wiary w Chrystusa, a których nie wspomniano ani w martyrologiach miejscowych, ani w kanonie Mszy Świętej. 

Pierwotnie Święto to obchodzono 13 maja. W IV wieku rozpowszechniła się tradycja przenoszenia całych relikwii Świętych, lub ich części, na inne miejsca. W ten sposób chciano podkreślić, ze święci są wlasnoscia calego Kościoła. Kiedy w 610 papież Bonifacy IV otrzymał od cesarza starożytna świątynie pogańską Panteon, kazał złożyć tam liczne relikwie i poświecił tę budowlę na kościół pod wezwaniem Matki Bożej Męczenników. Od tego czasu oddawano cześć wszystkim zmarłym męczennikom, w dniu 13 maja.

Papież Grzegorz III w 731 przeniósł te uroczystość z 13 maja na dzień 1 listopada. Powodem były prawdopodobnie trudności z wyżywieniem rzesz pielgrzymów przybywających do Rzymu na wiosnę. W 837 Grzegorz IV rozporządził, aby odtąd 1 listopada byt dniem poświęconym pamięci nie tylko męczenników, ale wszystkich świętych Kościoła katolickiego. Jednocześnie na prośbę cesarza Ludwika Pobożnego rozszerzono to święto na cały Kościół.

Jednym z najdawniejszych, zachowanych kazań spisanych w języku polskim jest kazanie na Dzień Wszystkich Świętych (In Die Omnium Sanctorum). Znajduje się w rękopisie Biblioteki Kapitulnej w Pradze i pochodzi z polowy XV wieku.

Pierwszy dzień listopada jest w Polsce dniem wolnym od pracy, co powoduje, ze wiele osób podróżuje nawet na wielkie odległości, aby odwiedzić groby swoich bliskich. Ludzie odwiedzają cmentarze, aby ozdobić groby kwiatami, zapalić znicze i pomodlić się w intencji swoich zmarłych. To święto ma charakter religijny, głównie katolicki, ale dobrym zwyczajem obchodzi je także wiele osób innych wyznań albo nie wyznających żadnej religii. Jest to wyrazem pamięci oraz oddania czci i szacunku zmarłym.

Święto to było dniem wolnym również w czasach PRL-u, ale oficjalnie starano się nadać mu charakter świecki i nazywano je dniem Wszystkich Zmarłych albo Świętem Zmarłych. Nazwa ta utrwaliła się w świadomości wielu osób, jako kościelna nazwa uroczystości liturgicznej – Wszyskich Świętych, stąd wiele osób źle interpretuje to święto.

Dzień Zaduszny

Następnego dnia po Wszystkich Świętych w Dzień Zaduszny (2 listopada) obchodzony jest dzień wspominania zmarłych (w Polsce zwany Zaduszkami). Dla katolików łacińskich i wielu innych chrześcijan zachodnich jest to dzień modlitw za wszystkich wierzących w Chrystusa, którzy odeszli już z tego świata. W tradycji katolickiej wierzy się, że prośby żywych mogą wesprzeć dusze przebywające w czyśćcu, skracając czas ich oczekiwania na pełne zjednoczenie z Bogiem. To szczególny akt miłosierdzia, który przypomina o więzi łączącej z tymi, którzy odeszli, i o odpowiedzialności, jaką ma się wobec nich. Dlatego modlitwa za zmarłych – zwłaszcza w Dzień Zaduszny – staje się nie tylko obowiązkiem, ale i przywilejem wspólnoty wiernych. Kościół zachęca wiernych do wytrwałej modlitwy i ofiarowania Mszy Świętej w intencji dusz w czyśćcu, wierząc, że dzięki tej modlitwie mogą szybciej dostąpić zbawienia.

Pamięć o zmarłych znajduje również bardziej świecki wyraz. Organizuje się zaduszkowe koncerty, wystawy i spektakle, poświęcone zmarłym artystom, wydaje okolicznościowe czasopisma i książki.

W związku z uroczystością Wszystkich Świętych oraz Dniem Zadusznym w Kościele katolickim można uzyskać odpust zupełny za dusze w czyśćcu cierpiące. Oznacza to darowanie ich kar doczesnych za grzechy, których wina została już odpuszczona. Aby uzyskać odpust zupełny za zmarłych, należy pobożnie nawiedzić cmentarz w dniach 1-8 listopada, a także spełnić zwykłe warunki odpustu: być w stanie łaski uświęcającej (lub odbyć spowiedź sakramentalną), przyjąć komunię świętą, zmówić modlitwy w intencjach Ojca Świętego (nie chodzi o modlitwę za papieża, tylko w intencjach, w których modli się papież) oraz nie mieć żadnego przywiązania do grzechu.