Superpełnia i zaćmienie księżyca nad Śremem
Zbiegające się 18 września zjawiska superpełni i zaćmienia Księżyca ucieszyły niejednego miłośnika astronomii. W środę o godz. 4:36 czasu polskiego wystąpiła tzw. pełnia Księżyca Kukurydzianego. Wcześniej nastąpiło półcieniowe zaćmienie Księżyca. Było to jedyne i niepowtarzalne tego typu zjawisko w 2024 r.
W nocy z 17 na 18 września wystąpiła pełnia Księżyca, która jest nazywana Kukurydzianym Księżycem. Zaobserwowaliśmy wtedy imponującą tarczę Superksiężyca. Nazwa ta wywodzi się z tradycji rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej, którzy kojarzyli ten czas z okresem zbiorów kukurydzy oraz innych plonów. Pełnia ta bywa także określana jako Księżyc Żniw, ponieważ przypada blisko równonocy jesiennej, co dawniej pomagało rolnikom w pracy po zmroku. Inne nazwy to jeszcze Pełnia Plonów lub Pełnia Jęczmiennego Księżyca.
Pełnia księżyca występuje co 29,5 dnia. Widoczna jest na niebie przez około 3 dni. Prawie całkowita pełnia była widoczna 17 września (99,25%) i następnie 19 września (97,38%). Zjawisko superpełni występuje, gdy pełnia Srebrnego Globu zbiega się z jego perygeum, czyli punktem orbity, w którym znajduje się najbliżej Ziemi. W rezultacie Księżyc wydaje się większy i jaśniejszy niż zwykle.
W nocy 18 września nastąpiło także półcieniowe zaćmienie Księżyca. Było to jedyne i niepowtarzalne tego typu zjawisko w 2024 r. Zjawisko trwało od 2.41 do 6.47 w nocy z wtorku na środę. Koniec zjawiska nastąpił już po zachodzie Księżyca i wschodzie Słońca. Faza częściowa, czyli ta najlepiej widoczna, odbywała się między 4.12 a 5.15, a maksimum zaćmienia przypadło o 4.44.
Zaćmienie Księżyca to zjawisko polegające na przechodzeniu naszego naturalnego satelity przez strefę cienia rzucaną w przestrzeń kosmiczną przez Ziemię. Ubiegłonocne zaćmienie miało charakter częściowy, czyli w maksymalnej fazie zjawiska, średnica tarczy Księżyca w ok. 8% zanurzyła się w cieniu naszej planety. Pozwoliło to na wyraźne dostrzeżenie, że górna część jego tarczy (dokładnie 3,5% powierzchni) była pogrążona w mroku.
Do obserwacji zaćmienia nie potrzeba żadnych instrumentów optycznych ani specjalistycznych zabezpieczeń. W przeciwieństwie do zaćmień Słońca, te Księżyca są całkowicie bezpieczne do obserwacji. Teleskop lub lornetka pozwalają przyjrzeć się zaćmieniu w detalu.
(fot. Wiktor Chicheł)
